تاثیر رشد جمعیت بر توسعه اقتصادی در کشورهای در حال توسعه

چکیده نظر به ¬این¬که یافتن رابطه بین جمعیت و توسعه اقتصادی نقش مهمی در برنامه¬ریزی¬های اساسی کشورها ایفا می¬کند پژوهش حاضر نیز بر آن است تا تأثیر رشد جمعیت بر توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه را طی سال¬های (2010-2000) مورد بررسی و مطالعه قرار دهد. بدین منظور، ابتدا مانایی متغیرها با استفاده از آزمون ریشه واحد پانلی لوین لین و چو، بررسی شد که نتایج نشان داد متغیرهای تولید ناخالص داخلی سرانه، رشد جمعیت و شاخص توسعه انسانی در سطح، پایا هستند. سپس، از طریق آزمون هم¬انباشتگی جوهانسن، رابطه بین رشد جمعیت و تولید ناخالص داخلی سرانه و شاخص توسعه انسانی به¬عنوان شاخص¬های توسعه اقتصادی، مورد بررسی قرار گرفت که نتایج بدست¬آمده نشان¬ داد که یک رابطه هم¬انباشتگی بلند¬مدت مثبت بین متغیرهای مذکور وجود دارد. همچنین، به¬منظور بررسی روابط علی بین متغیرها از آزمون علیت هشیائو استفاده شد. نتایج آزمون علیت نشان داد که یک رابطه علی دو طرفه بین تولید ناخالص داخلی سرانه و رشد جمعیت برقرار است. اما بین رشد جمعیت و شاخص توسعه انسانی رابطه¬ای¬ یک¬طرفه از سوی متغیر رشد جمعیت به شاخص توسعه انسانی برقرار است. بر اساس نتایج حاصل از آزمون¬های لیمر و هاسمن، به¬منظور تخمین مدل از روش داده¬های تابلویی و روش اثرات ثابت استفاده شد. نتایج بدست¬آمده از برآورد مدل¬ها نشان داد که رشد جمعیت با یک وقفه با تولید ناخالص داخلی سرانه کشورهای در حال توسعه دارای رابطه منفی و معنادار است. به عبارت دیگر، بر اساس ضریب رشد جمعیت، با یک واحد افزایش در رشد جمعیت، تولید ناخالص داخلی سرانه 2294 واحد کاهش پیدا کرد. برآورد حاصل از رابطه شاخص توسعه انسانی و رشد جمعیت نیز نشان داد که ضریب رشد جمعیت با یک وقفه، اثر منفی و معناداری بر شاخص توسعه انسانی داشته به¬طوری¬که با یک واحد افزایش در رشد جمعیت، شاخص توسعه انسانی حدود 018/0 واحد کاهش خواهد یافت. به-طور کلی، نتایج نشان داد که رشد جمعیت بر توسعه اقتصادی کشورهای درحال توسعه تأثیر منفی و معناداری داشته است. از این¬رو، می¬توان رشد جمعیت را عاملی مهم و بازدارنده در امر توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه به حساب آورد. کلید واژه¬ها: رشد جمعیت، تولید ناخالص داخلی سرانه، شاخص توسعه انسانی، توسعه اقتصادی، کشورهای در حال توسعه.